Groene buitenruimten hebben een belangrijke functie in stedelijke omgevingen. Wist je dat dit al sinds de middeleeuwen zo is? In dit blog lees je meer over de geschiedenis van openbaar groen en ontdek je alle voordelen. Daarnaast geven we ook informatie over het beheer van de groene openbare ruimten.

Wat is openbaar groen?

Alle groene ruimten die toegankelijk zijn voor het publiek en eigendom zijn van de gemeente of andere openbare instanties zijn openbaar groen. Deze gebieden zijn belangrijk voor de leefbaarheid van steden en zijn onder te verdelen in verschillende categorieën:

• Parken
• Plantsoenen
• Bermen en groenstroken
• Sportvelden en speeltuinen
• Bosjes en bossen
• Openbare tuinen
• Begraafplaatsen

Geschiedenis van openbaar groen

In de middeleeuwen waren groene ruimten zoals grachten met bomen voornamelijk praktisch en beperkt toegankelijk. Later in de 17e en 18e eeuw legden de adel en rijke burgers formele tuinen en parken aan. Denk aan de Hortus Botanicus in Leiden (1590) en Amsterdam (1638) die oorspronkelijk een wetenschappelijke functie hadden.

De industriële revolutie leidde tot verstedelijking. En het besef groeide dat groenvoorzieningen belangrijk zijn voor de gezondheid en het welzijn van de bevolking. Voorbeelden hiervan zijn het Vondelpark in Amsterdam en stedelijke parken zoals het Haagse Bos en het Utrechtse Griftpark. Tijdens de wederopbouw na de Tweede Wereldoorlog werd er op grote schaal openbaar groen aangelegd. Zo werd de aanleg en het beheer van openbaar groen in de 20e eeuw een onderdeel van stadsplanning.

Op dit moment is openbaar groen een essentieel onderdeel van duurzame stadsontwikkeling. Er is een sterke focus op biodiversiteit, klimaatadaptatie en het creëren van groene ruimtes die toegankelijk en bruikbaar zijn voor iedereen.

Voordelen van openbaar groen in steden

Openbaar groen draagt bij aan de biodiversiteit in steden door leefgebieden te bieden voor verschillende planten- en diersoorten. Het verbetert ook de luchtkwaliteit en koelt de stad af. Daarnaast is al het groen cruciaal voor waterbeheer, omdat ze regenwater absorberen en wateroverlast verminderen. Bovendien bevorderen openbare groene ruimten sociale interactie en welzijn door plekken te bieden voor recreatie, ontspanning en sociale interactie. Dit draagt weer bij aan de fysieke en mentale gezondheid van bewoners. Openbaar groen biedt dus meerdere ecologische, sociale en esthetische voordelen aan de leefomgeving. In sommige gevallen spelen wijkverenigingen en buurtinitiatieven ook een rol in het beheer van de groene buitenruimte.

Het beheer en onderhoud

Gemeenten hebben de grootste verantwoordelijkheid voor het beheer van openbaar groen. Zij zijn verantwoordelijk voor de aanleg en het onderhoud. Daarnaast stellen ze beleidsplannen op voor de ontwikkeling en het beheer. En gemeenten verstrekken vergunningen en houden toezicht op het gebruik van openbare groene ruimten. Staatsbosbeheer en Natuurmonumenten beheren grote natuurgebieden die grenzen en soms doorlopen in stedelijke gebieden. Het fysieke onderhoud en het beheer wordt vaak uitbesteed aan gespecialiseerde groenvoorzieningsbedrijven.

Bij het beheer en de inrichting van openbaar groen is er veel aandacht voor bewonersparticipatie en het betrekken van lokale gemeenschappen. Hierdoor ontstaat een breder draagvlak en kunnen groene ruimten beter afgestemd worden op de behoeften en wensen van de gebruikers.

Word Regisseur Groene Stedelijke Omgeving

Wil jij meewerken aan een gezondere en groenere stedelijke omgeving? Laat je dan (om)scholen met het traineeship Regisseur Groene Stedelijke Omgeving. Tijdens dit intensieve traineeship ontwikkel jij je tot expert openbaar groen en maak je van je passie je beroep.