De herfst is een van de meest betoverende seizoenen van het jaar. Het is kouder, de dagen zijn korter en de natuur trakteert ons op een explosie van kleur. In de herfst ondergaan bomen een enorme metamorfose. Bladeren verkleuren en vallen van de boom af. Dit interessante biologische proces leggen we je dit keer uit. En we delen welke bomen in de herfst het allermooist zijn.

Wanneer begint de herfst?

Hier zijn de meningen over verdeeld. Er is namelijk een verschil tussen de meteorologische en astronomische herfst. De meteorologische herfst begint op 1 september en wordt aangehouden door weerkundigen. Het startpunt van de astronomische herfst heeft te maken met de stand van de aarde ten opzichte van de zon. De astronomische herfst begint als dag en nacht bijna overal op aarde even lang zijn. Maar omdat een zonnejaar net iets langer duurt dan 365 dagen wisselt de exacte datum ieder jaar. Om ervoor te zorgen dat de herfst niet steeds verder opschuift is het schrikkeljaar ingevoerd. Het startpunt van de astronomische is hierdoor altijd rond 21, 22 of 23 september.

Prachtige herfstkleuren

Zoals we net al benoemden is er minder zonlicht in de herfst. Hierdoor verkleuren de bladeren van bomen en verliezen ze hun groene kleur. Het groene pigment van bladeren heet chlorofyl enf is essentieel voor fotosynthese. Naarmate de dagen korter worden en de temperatuur daalt, neemt dit groene pigment in de herfst af en komen er andere pigmenten in de bladeren naar voren.

Een van deze pigmenten is carotenoïde. Dit pigment zorgt voor de warme gele en oranje tinten in bladeren. Carotenoïde is altijd aanwezig, maar het groene pigment overheerst in de lente en zomer. Daarom komen deze kleuren in de herfst pas naar voren. Sommige bomen krijgen prachtige rode, paarse en blauwe bladeren in de herfst. Dit komt door anthocyaan. Deze pigmentatie komt tevoorschijn bij een combinatie van zonlicht en koude temperaturen.

De meest spectaculaire herfstbomen

Wil jij deze herfst de meest spectaculaire bomen spotten? Dit zijn een paar van de mooiste bomen van het seizoen:

• Esdoorns (Acer): Esdoorns zijn beroemd om hun heldere rode, oranje en gele bladeren. Soorten zoals de suikeresdoorn en de Japanse esdoorn zijn echte blikvangers.
• Eiken (Quercus): De bladeren van eikenbomen hebben een diep roodbruine kleur die vaak tot ver in de late herfst aanhoudt.
• Liquidambar (Liquidambar styraciflua): De bladeren van deze boom veranderen in een prachtig spectrum van kleuren. Van groen tot oranje en van rood tot paars.
• Beuken (Fagus): Bladeren van beukenbomen hebben een prachtige bronzen en koperachtige gloed.
• Kornoelje (Cornus florida): Deze boom heeft helderrode bladeren en opvallende rode bessen.

Waarom verliezen bomen bladeren in de herfst?

In de herfst bereiden bomen zich voor op de winter. Door de daling in het aantal zonuren en de temperatuur verkleuren de bladeren. Uiteindelijk vallen ze van de boom af, omdat ze de voedingsstoffen en het water uit de bladeren nodig hebben om de winter te overleven. De boomwortels hebben in de koudere maanden namelijk meer moeite om water op te nemen uit de bodem die soms ook bevroren is. Hiernaast laten bomen hun bladeren ook vallen, omdat de bladeren kunnen bevriezen. Zo voorkomen bomen vorstschade en hebben ze voldoende reserves over om weer te groeien in het voorjaar.

Leer meer over bomen

In de herfst gaan bomen een hele transformatie door en trakteren ze ons op een spektakel van kleur. Het natuurlijke proces van bladverkleuring en bladverlies is onwijs interessant. Wil je meer leren over bomen? Misschien is ons traineeship Bomen in Stedelijke Omgeving wel wat voor jou. Je kunt je vanaf februari 2024 aanmelden voor een kennismakingssessie. Zien we je in Almere?